Bài hát: Tiến quân ca

 

Lời bài hát: Tiến quân ca

Nhạc và lời: Văn Cao

Đoàn quân Việt Nam đi, chung lòng cứu quốc
Bước chân dồn vang trên đường gập ghềnh xa
Cờ in máu chiến thắng mang hồn nước
Súng ngoài xa chen khúc quân hành ca

Đường vinh quang xây xác quân thù
Thắng gian lao cùng lập chiến khu
Vì nhân dân chiến đấu không ngừng
Tiến mau ra sa trường
Tiến lên, cùng tiến lên
Nước non Việt Nam ta vững bền

Đoàn quân Việt Nam đi, Sao vàng phấp phới
Dắt giống nòi quê hương qua nơi lầm than
Cùng chung sức phấn đấu xây đời mới
Đứng đều lên gông xích ta đập tan

Từ bao lâu ta nuốt căm hờn
Quyết hy sinh đời ta tươi thắm hơn
Vì nhân dân chiến đấu không ngừng
Tiến mau ra sa trường
Tiến lên, cùng tiến lên
Nước non Việt Nam ta vững bền

Sơ lược về tác giả và tác phẩm

Văn Cao, tên đầy đủ là Nguyễn Văn Cao, sinh ngày 15 tháng 11 năm 1923 – mất ngày 10 tháng 7 năm 1995, là một nhạc sĩ, họa sĩ, thi sĩ, chiến sĩ biệt động ái quốc. Ông là tác giả của ca khúc Tiến quân ca, quốc ca chính thức của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam), đồng thời ông cũng là một trong những nhạc sĩ có sức ảnh hưởng lớn nhất của nền Tân nhạc Việt Nam. Ông được giới chuyên môn và công chúng yêu nhạc đánh giá một cách rộng rãi là một trong ba nhạc sĩ nổi bật nhất của nền âm nhạc hiện đại Việt Nam trong thế kỷ XX, cùng với Phạm Duy và Trịnh Công Sơn.

Thuộc thế hệ nhạc sĩ tiên phong, Văn Cao tham gia nhóm Đồng Vọng, sáng tác các ca khúc trữ tình lãng mạn, đáng chú nhất là Bến xuân, Suối mơ, Thiên Thai và Trương Chi. Ông nhanh chóng trở thành một trong những gương mặt tiên phong, nổi bật nhất của trào lưu lãng mạn trong lịch sử âm nhạc Việt Nam, đặc biệt là để lại những dấu ấn mang tính khai phá của ông trong tân nhạc Việt. Sau khi gia nhập Việt Minh, Văn Cao chủ yếu viết về nhiều ca khúc mang âm hưởng hào hùng như Tiến quân ca, Trường ca Sông Lô, Tiến về Hà Nội,… vì vậy ông đã trở thành một nhạc sĩ tiêu biểu của dòng nhạc kháng chiến.

Đến cuối năm 1975, Văn Cao viết ca khúc Mùa Xuân Đầu Tiên, là bài hát trữ tình đầu tiên sau gần 30 năm, và cũng là bài hát cuối cùng được công chúng biết đến. Nhưng ca khúc này bị phê bình vì không đúng với chủ trương văn hoá thời điểm đó. Cho đến cuối thập niên 1980, nhờ chính sách Đổi Mới của Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh, các tác phẩm của Văn Cao cùng những nhạc sĩ tiền chiến khác được biểu diễn trở lại.` Năm 1996, một năm sau khi mất, Văn Cao được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh trong đợt trao giải đầu tiên. Ông cũng đã được Nhà nước Việt Nam trao tặng Huân chương Kháng chiến hạng nhất, Huân chương Độc lập hạng ba, Huân chương Độc lập hạng nhất, Huân chương Hồ Chí Minh.

“Tiến quân ca” là Quốc ca Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, do nhạc sĩ Văn Cao (1923–1995) sáng tác vào năm 1944 Ngày 13 tháng 8 năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chính thức duyệt Tiến quân ca làm quốc ca của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ngày 17 tháng 8 năm 1945, trong cuộc mít tinh của nhân dân Hà Nội trước Nhà hát lớn, bài Tiến quân ca đã được cất lên lần đầu tiên trước đông đảo dân chúng.

Ngày 2 tháng 9 năm 1945, Tiến quân ca chính thức được cử hành trong ngày Tuyên ngôn độc lập tại Quảng trường Ba Đình Năm 1946, Quốc hội khóa I đã quyết định chọn Tiến quân ca làm quốc ca.

Trong bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam, tại điều 3 ghi rõ: “Quốc ca là bài Tiến quân ca”. Ngày 2 tháng 7 năm 1976, tại Kỳ họp thứ nhất của Quốc hội khóa VI, Quốc hội ban hành nghị quyết về tên nước, quốc kz, quốc huy, thủ đô, quốc ca. Cụ thể: lấy tên là nước là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Quốc kỳ nền đỏ, ở giữa có ngôi sao vàng 5 cánh; Quốc huy hình tròn, nền đỏ, ở giữa có ngôi sao vàng 5 cánh, xung quanh có bông lúa, ở dưới có nửa bánh xe răng cưa và dòng chữ “Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”; Thủ đô Hà Nội; Quốc ca là bài “Tiến quân ca”. Ngày 21 tháng 6 năm 2010, Cục bản quyền tác giả nhận được thư ngỏ lời được hiến tặng tác phẩm “Tiến Quân Ca” của bà Nghiêm Thu Băng, vợ cố nhạc sĩ Văn Cao trân trọng ngỏ lời hiến tặng Đảng, Quốc hội, Nhà nước và nhân dân Việt Nam tác phẩm “Tiến Quân Ca” được sử dụng làm Quốc ca nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam từ 1946 đến nay.

Sưu tầm và biên tập: Phạm Sơn Hải – CT23.